Leuk, maar wie is het?

Aan de Westzeedijk ligt theaterinstelling Formaat, open voor altijd en iedereen (tenminste, zodra we ons geen zorgen hoeven te maken over corona). Maar hoe werkt het hier eigenlijk? En waar staan ze voor? Kom erachter in ons interview met Luc (links).

Wie ben je?
Ik ben Luc Opdebeeck en ik ben artistiek directeur van stichting Formaat.

Wat doe je op het eiland? Wat houdt stichting Formaat precies in?
Formaat is een werkplaats waar we met theater werken, als middel, niet als theater voor de kunst maar theater als middel. Daar moet je je bij voorstellen dat wij met Rotterdammers (we werken over heel Rotterdam en soms ook buiten Rotterdam) stukken maken waar zij in de stad tegen aan lopen. Dus dat kan zijn armoede, dat kan zijn schuldeproblematiek, dat kan zijn discriminatie of racisme, allerlei sociale thema’s, maken we stukken over en die stukken spelen we dan rond verschillende plekken in de stad. Maar dit is een speciale vorm van theater, het is was eigenlijk vormtheater wordt genoemd en vormtheater laat een stuk zien waarbij de hoofdrolspeler het probleem heeft en aan het publiek wordt gevraagd: Wat zou jij doen als je die hoofdrolspeler was? Iemand uit het publiek zegt: Ik heb wel een idee, als dat mijn probleem zou zijn zou ik dit doen. Dan vragen wij van: Kom het laten zien. En dan vervangt iemand uit het publiek de hoofdrolspeler en het stuk wordt terug in gang gezet, daar waar het publiek dat wil.

Dus het is ook een soort manier voor mensen om hun problemen om te zetten in kunst en het zo te verwerken?
Ja, je moet denken, we werken met veel verschillende groepen. Mensen met een verstandelijke beperking lopen tegen heel andere dingen aan dan bijvoorbeeld mensen die hier een een beschermd woonvorm ofzo wonen. Of we werken soms met jongeren, we hebben een project gedraaid in oud-Crooswijk waar we met een grote groep marokkaanse jongeren gewerkt hebben, nou die hebben dan weer last van etnisch profileren, ID moeten laten zien op straat, boetes krijgen. Het zijn mensen die het niet zo breed hebben en vaak leidt dat tot extra problemen en dat laten we dan zien. En bij dat soort voorstellingen nodigen we bijvoorbeeld de politie uit of bureauschuldhulpverlening zodat mensen van elkaar kunnen leren. Misschien zitten er mensen in het publiek die zelf schulde hebben, die krijgen dan informatie over schuldproblematiek. Dat is wat wij doen. Maar we hebben bijvoorbeeld ook een open space iedere maand hier (normaal, als het geen coronatijd is) op de tweede dinsdag waar iedereen van harte welkom is en dat zijn altijd andere dingen die we dan doen. Soms kan dat zijn een film kijken, soms kan dat zijn zelf iets doen op de vloer met impro-theater, soms is het een boekbespreking.

En wat voor rol heb jij precies binnen Formaat?
Ik heb het opgericht in 1999 en ik denk dat wij hier nu ongeveer 10 jaar zitten in dit pand (ben heel slecht in cijfers).

Nou, dat werd mijn volgende vraag dus dat is mooi.
We hebben een groep van mensen die geen papieren hebben die hier elke woensdagmiddag komen, dat doen we samen met de Pauluskerk. En dan donderdagavond hebben we stadsatelier, dat is een groep Rotterdammers die zich al jaren aan ons verbonden heeft. Verder geef ik hier cursussen in participatief theater, dat is mijn rol, ik ben structuur verantwoordelijk en zorg ervoor dat het ergens naar leidt.

Wat is nou het belangrijkste voor de inwoners van Coolhaveneiland en omstreken om te weten over Formaat? In hoeverre is het nog actief in deze tijd.
Nou coronatijd is voor ons wel heel moeilijk, die groepen die toch in een achterstandsituatie werken, dat is niet evident, niet iedereen heeft internet. Zag gisteren nog op TV dat Aboutaleb zei dat 30% van de Rotterdammers niet digitaal uit de voet kan. Dat hebben wij ook gemerkt in deze periode, we proberen dan nog wel mensen betrokken te houden online, maarja dat is niet hetzelfde als wanneer je hier komt. Maar goed, we gaan vanaf volgend jaar een nieuw programma beginnen, we hopen dat we dan terug open kunnen want nu is het gesloten door corona-maatregelen. Misschien dat het vanaf donderdag terug zou kunnen, we proberen wat meer contact te leggen met de buurt. We hebben ooit wel met buurtbewoners van Coolhaveneiland stukken gemaakt specifiek rondom wat er speelt hier op het eiland en dat willen we heel graag terughalen. Maar mensen zijn welkom, ook om gewoon een bakje koffie te drinken.

Wat is het leuke aan Coolhaveneiland?
Wat ik leuk vind aan het eiland? Ja het is echt een eiland.

Bijna.
Bijna echt een eiland ja. Nee maar ik vind het een leuke buurt, we zitten hier echt heel graag. Nu bijvoorbeeld met hiernaast de verbouwing van het Oceaanhuis zie je dat er een hele nieuwe groep buurtbewoners bijkomt dus we gaan ook proberen om hun te betrekken bij de activiteiten hier. We willen heel graag iets gaan doen met koken, misschien ook wel buurtmaaltijden gaan organiseren. Maar wat is leuk aan het eiland? De Kapiteinsbuurt, zo heet dit geloof ik, is natuurlijk een klein stukje Delfshaven met een gigantische leuke geschiedenis. Het hof Schoonderloo, de eerste polder die ontstaan is in Rotterdam, dat is geschiedenis, hier is Rotterdam begonnen zou je kunnen zeggen. Nou, dat zou je niet alleen kunnen zeggen, dat is zo voor een groot deel.

Zijn er nog dingen die beter kunnen in de wijk?
Dat vind ik altijd moeilijk om te zeggen want dan moet ik dingen gaan aanduiden die toch nier realiseerbaar zijn. Ik vind het bijvoorbeeld heel jammer dat er een groot hek hiervoor staat, wat een beetje een “wij en zij” veroorzaakt. Ik vind dat jammer want de eerste plannen die we hoorden was: Er komt een grote tuin. En ik dacht van “Wauw, dat zal geweldig zijn”, maarja, als je een tuin achter een hek hebt, wat heeft de buurt daar aan? Dat geldt voor die parkeeplaats daar nu ook, dat leidt een beetje tot segregatie.

Het kan iets meer open hierzo?
Ja, vind ik wel. De openbare ruimte is van iedereen maar je kan met je eigen ruimte ook zodanig omgaan zodat de buurt er iets aan heeft. Dat is ook wat we proberen te doen met die pand, zodat we meer connectie hebben met onze buurt. Altijd open voor een kopje koffie. Het pand had beter aan de achterkant kunnen staan richting de buurt denk ik. In zo’n kleine gemeenschap zoals Coolhaveneiland zouden we veel meer met de buurt moeten proberen te doen. Nu heb je allemaal kleine organisaties, het sprankelt wel een beetje maar het mist cohesie.

Is er verder nog iets dat je kwijt wil tegen de inwoners van het eiland?
Hou ons in de gaten zou ik willen zeggen tegen de buurt en wij gaan de buurt iets beter in de gaten houden.

Wat is je favoriete gerecht?
Stoofvlees met friet, ik ben een Belg. En tweede: Couscous.